Rząd ten obejmuje około 12 000 gatunków. Najliczniejszą rodziną tego rzędu są motylkowate (Papilionaceae). Mają one zdolność wiązania wolnego azotu, bezbarw nego i bezwonnego gazu, którego zawartość w powietrzu wynosi około 78%. Wiązanie azotu jest możliwe dzięki bakteriom brodawkowym (Bacillus radicicola), żyjącym w ścisłej symbiozie z rośliną. Po skiełkowaniu nasion bakterie przenikają przez włośniki korzeniowe i powodują powstawanie na korzeniach roślin charakterystycznych narośli, tzw. brodawek. Warto, aby każdy ogrodnik zaobserwował przebieg tego procesu na uprawianym grochu lub fasoli. Roślina żywi żyjące w brodawkach bakterie, które wiążą wolny azot z powietrza glebowego i zamieniają go na białka. Kiedy roślina żywicielka obumiera, brodawki się rozpadają, azot zaś dostaje się do gleby, gdyż inne bakterie rozkładają białka do nieorganicznych związków azotowych.
Jak już wspomniano, rodzina motylkowatych obejmuje wiele różnych gatunków roślin, o różnych wymaganiach w stosunku do klimatu, wody oraz zawartości wapnia i krzemu w glebie. Jedne lubią kwaśną, bogatą w krzem glebę piaszczystą (łubin, seradela), inne — gleby o odczynie zasadowym i dużej zawartości wapnia (lucerna, esparceta). Niektóre wieloletnie rośliny motylkowate są odporne na mróz, np. koniczyna czerwona i biała, wyka jara natomiast ginie przy pierwszym mrozie. Wyhodowano trwałe gatunki łubinu, które jako byliny uprawia się na kwietnikach. Niektóre gatunki roślin strączkowych rosną nawet na glebach bardzo suchych, w przeciwieństwie do grochu lub wyki, które do prawidłowego wzrostu potrzebują dużo wody.
Jak widać, mamy możliwość wyboru odpowiedniej rośliny do swojego ogródka.
Spośród składników mineralnych rośliny motylkowate nie potrzebują w glebie azotu lub wykorzystują go w niewielkiej ilości. Jest on im potrzebny tylko w pierwszym okresie wzrostu i rozwoju, potem można zaniechać nawożenia gleby tym składnikiem. Jeśli w glebie jest dużo azotu, brodawki na korzeniach roślin nie rozwijają się i ustaje ważna funkcja tych roślin wpływająca na poprawę jakości gleby — pobieranie i wiązanie wolnego azotu z powietrza. Właściwe zastosowanie roślin motylkowatych, np. w mieszankach z trawami lub jako nawozu zielonego, a także w zabiegach melioracyjnych, pozwala uzupełnić niedobory azotu w glebie. Za udowodnienie tego fiński profesor Virtanen otrzymał nagrodę Nobla w 1945 r.
W warzywniku na ogół uprawia się groch lub fasolę. W sadach zaś powinno się wysiewać więcej koniczyny lub mieszanek traw z koniczyną. Warto też poświęcić więcej uwagi roślinie, która nadaje się szczególnie na gleby bardzo lekkie, mianowicie łubinowi.
Łubin (Lupinus) jest rośliną lubiącą kwarc, a zatem gleby piaszczyste. Dlatego też łubiny są tak bardzo rozpowszechnione na lekkich glebach w północnej części RFN. W ogródku powinno się uprawiać więcej łubinu, nie tylko jako bylinę ozdobną, ale także jako roślinę wzbogacającą glebę.
Łubiny nie lubią gleb bogatych w wapń. Jeżeli górna warstwa gleby wykazuje pH 6—7, ale podłoże jest piaszczyste, rośliny będą się rozwijały dobrze, dzięki głębokiemu systemowi korzeniowemu. Ważną cechą łubinu jest bowiem silnie rozwinięty korzeń palowy, który skutecznie rozluźnia głębsze warstwy gleby.
Nasiona wysiewa się pod koniec kwietnia lub na początku maja. Rośliny kosi się bezpośrednio po kwitnieniu i po rozdrobnieniu miesza z glebą. Po zbiorze wczesnych upraw wiosennych można wysiać łubin jako poplon, najpóźniej do 20 lipca. Jako roślina klimatu ciepłego lubi pogodne warunki późnego lata i jesieni — wtedy rośnie silnie i obficie kwitnie. Można go przyorać późną jesienią lub zostawić na zimę, aby po przemarznięciu rośliny utworzyły warstwę okrywającą glebę. Łubin jest dobrym przedplonem dla ziemniaków oraz warzyw liściowych, przede wszystkim dla kapusty i kopru włoskiego. Zielone części rośliny są doskonałą ściółką dla drzew i krzewów owocowych.
Znanych jest około 200 gatunków łubinu, z których większość pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. Najbardziej rozpowszechnione w Europie Środkowej są trzy gatunki jednoroczne: łubin biały, żółty i niebieski (wąskolistny). Gatunki te różnią się między sobą siłą wzrostu, wielkością oraz kolorem kwiatów i nasion.
W środkowej Europie największe znaczenie rolnicze ma łubin żółty f L. luteus). Łubin niebieski (L. angustifolius) jest największy (ponad 1,2 m wysokości), nie ma wymagań co do odczynu gleby i temperatury. Głęboko się korzeni, lecz tworzy mniej liści, wskutek czego nie zacienia całej powierzchni gleby, co wpływa dodatnio na rozwój chwastów. Różne barwnie kwitnące gatunki łubinu są sadzone na grządkach bylinowych. Odznaczają się one dużymi walorami ozdobnymi.
Nostrzyk biały (Melilotus alba) jest rośliną dwuletnią, odporną na niską temperaturę w zimie. Nie ma wielkich wymagań. Dzięki bardzo silnemu korzeniowi palowemu dobrze spulchnia głębsze, bardziej zbite warstwy gleby. Jest cenną rośliną do rekultywacji terenów i do zagospodarowywania nieużytków rolnych. Ponieważ z korzeni stale wybijają nowe pędy, należy po dwóch latach całe rośliny dokładnie pociąć i zmieszać z glebą.
W uprawach ogrodniczych ceniona jest tzw. mieszanka gorzowska, która składa się z koniczyny inkarnatki, życicy wielokwiatowej (rajgrasu włoskiego) i wyki ozimej. Ogrodnicy w Niemczech chętnie korzystają z gotowych mieszanek roślin strączkowych, np. Rotenburger-Kombi.
Strączkowe
