Od ogrodu do krajobrazu

Mimo iż nasz ogród otoczony jest żywopłotem, stanowi integralną część otaczającego krajobrazu. Poznanie otoczenia pomoże nam lepiej zrozumieć procesy zachodzące w ogrodzie. Ogród jest częścią składową krajobrazu, który tworzą nic tylko niziny, pagórki, doliny i góry, lecz także roślinność pól i lasów.

Proces rozwoju Ziemi trwa już bardzo długo i przez cały ten czas górna warstwa jej powierzchni ulegała różnym przeobrażeniom. Nad plastycznym płaszczem ziemskim powstała twarda skorupa ziemska. Na skutek różnych procesów górotwórczych wypiętrzyły się góry. Lodowce, woda, zmiany temperatury- i ruchy powietrza spowodowały wietrzenie i przemieszczanie się skał. Najpierw powstały skały pierwotne albo głębinowe, jak np. granit oraz ważniejsze minerały, do których zalicza się kwarc, łyszczek (mika) i skaleń oraz gnejs i porfir. Potem powstały osadowe skały piaskowe, iłowe, wapienne i łupki, a w wyniku działalności wulkanów powstały skały wylewne, tzw. wulkaniczne, jak bazalty i fonolity (dokładniej opisał to Cloos 1958). Skorupa ziemska w 95% składa się ze skał głębinowych, ale w górnej jej warstwie około 70% stanowią skały osadowe. Te skały, o różnym składzie, zagęszczeniu i różnych właściwościach wietrzenia, są materiałem wyjściowym do tworzenia się gleby. Rozwijają się z nich w określonych warunkach klimatycznych charakterystyczne typy gleb.

Tworzony przez nas mały krajobraz ogrodu jest ściśle związany z dużym krajobrazem: dolinami, zboczami czy nizinami, a ten z kolei jest częścią krajobrazu poszczególnych krajów oraz kontynentów połączonych morzami. Wraz z chroniącą je atmosferą tworzą one powierzchnię Ziemi.

Ważnymi czynnikami w rozwoju skorupy ziemskiej są prądy morskie i ruchy powietrza, zależni- od ruchów Ziemi i promieniowania słonecznego. Życie na Ziemi umożliwia energia świetlna i cieplna docierająca do nas ze Słońca; ma na nią wpływ także Księżyc i inne planety.